Thời gian qua, có một số trường hợp khi phát hiện thông tin trong hồ sơ dự thầu (HSDT) có sự sai khác, tổ chuyên gia (TCG), bên mời thầu (BMT) không yêu cầu nhà thầu làm rõ, hoặc làm rõ mà chưa rõ đã vội vã quy kết nhà thầu gian lận và đề nghị người có thẩm quyền (NCTQ) ra quyết định xử phạt. Hậu quả là không ít NCTQ vừa ban hành quyết định xử phạt đã phải thu hồi.
Mới đây, khi đánh giá HSDT tại Gói thầu số 1 Thi công xây dựng và thiết bị thuộc Dự án Xây dựng nhà văn hóa thôn Thanh Lâm, xã Hóa Thanh, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, TCG, BMT cho rằng Công ty CP Tư vấn xây dựng và Kiểm định Anh Phương có hành vi làm giả, làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu trong đấu thầu, nên đề nghị chủ đầu tư (CĐT) thu hồi bảo đảm dự thầu, kiến nghị cấp có thẩm quyền ban hành quyết định cấm thầu.
Cụ thể, theo BMT, thông tin kê khai trên webform thể hiện về thiết bị (ô tô) thuộc sở hữu của Công ty TNHH Vận tải và Thương mại Oanh Hồng, nhưng trong tài liệu đính kèm (hợp đồng nguyên tắc) và trả lời làm rõ HSDT lại nêu thiết bị thuộc sở hữu của Công ty CP Hoàng Hồng Phúc, cũng không có Giấy chứng nhận đăng ký xe ô tô. Do đó, TCG và BMT kết luận là Nhà thầu vi phạm điều cấm, gian lận trong đấu thầu.
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet
Sau đó, Nhà thầu đã có đơn kiến nghị với CĐT (UBND xã Hóa Thanh) về kết quả lựa chọn nhà thầu. Nhà thầu cho biết, sở dĩ có sự sai khác giữa webform với tài liệu đính kèm và tài liệu làm rõ HSDT là do biển số ô tô của 2 chủ sở hữu này rất giống nhau, nhân viên của Nhà thầu đã nhập nhầm dãy số, sau đó Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia tự động hiển thị chủ sở hữu của thiết bị là Công ty Oanh Hồng. Trong khi đó, Nhà thầu ký hợp đồng nguyên tắc với Công ty CP Hoàng Hồng Phúc.
“Chúng tôi từ Nghệ An vào Quảng Bình đã 2 ngày nhưng đại diện CĐT “đang bận họp HĐND”, đại diện Nhà thầu cho biết.
Trao đổi với Báo Đấu thầu, ông Phạm Hồng Sơn, Chủ tịch UBND xã Hóa Thanh cho biết, CĐT đang cho rà soát, đánh giá lại kiến nghị của nhà thầu.
Liên quan đến trường hợp này, một chuyên gia đấu thầu của Công ty CP DVL Group khuyến nghị, CĐT không nên vội vã kết luận là nhà thầu gian lận, mà nên cho phép làm rõ, cung cấp tài liệu để chứng minh. Theo quy định, trong trường hợp thiết bị đề xuất trong HSDT lần đầu không đáp ứng yêu cầu, nhà thầu được quyền bổ sung, thay thế một lần cho phù hợp.
Thực tế đã có không ít trường hợp NCTQ phải thu hồi, hủy bỏ quyết định xử phạt nhà thầu khi văn bản mới được ban hành.
Điển hình là tình huống xảy ra tại Học viện Hàng không Việt Nam. Theo đó, ngày 17/7/2024, Học viện ban hành Quyết định số 853/QĐ-HVHK cấm thầu 3 năm đối với 2 thành viên thuộc Liên danh Công ty TNHH Tâm Sinh Phú - Công ty TNHH Dịch vụ bảo vệ Đại Trường Hải. Học viện cho rằng Liên danh có hành vi gian lận vì HSDT kê khai chứng chỉ nghiệp vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ cùng 1 số hiệu nhưng cấp cho 2 nhân sự là ông Nguyễn Bá Sỹ và ông Phan Văn Khoán. Trong khi đó, lý do thực tế chỉ là nhà thầu ghép nhầm mặt sau của chứng chỉ khi scan để nộp trong HSMT.
Ngày 25/7/2024, Học viện Hàng không Việt Nam quyết định thu hồi Quyết định số 853/QĐ-HVHK với lý do, khi đối chiếu tài liệu, Liên danh bị mất bản gốc chứng chỉ nghiệp vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ của ông Nguyễn Bá Sỹ và ông Phan Văn Khoán nên không cung cấp được, nhưng có bản công chứng hợp lệ.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại Bệnh viện Bà Rịa. Ngày 10/7/2024, Bệnh viện Bà Rịa ban hành Quyết định số 1290/QĐ-BVBR cấm Công ty CP Y tế Thành Ân tham gia các gói thầu của Bệnh viện trong 5 năm, vì cho rằng Nhà thầu đã có hành vi gian lận trong đấu thầu khi tham dự Gói thầu Mua sắm khớp nhân tạo (sử dụng tạm thời).
Nhưng chưa đầy 20 ngày sau, quyết định xử phạt được thu hồi với lý do: đây là lỗi sai sót khách quan, không phải do nhà thầu cố ý, nộp HSDT mà không kiểm tra, đối chiếu thông tin với thông tin đúng của hàng hóa dự thầu, nên đã nộp nhầm tài liệu. Vì vậy, hành vi của nhà thầu không phải là gian lận như đánh giá trước đó.
Công ty TNHH Máy tính NÉT thì bị NCTQ của Gói thầu số 03 Mua sắm máy tính, máy in phục vụ công tác chuyên môn tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp cấm thầu 3 năm vì “có hành vi gian lận”, nhưng nửa tháng sau lại được thu hồi quyết định xử phạt vì đó là “sai sót khách quan”…
Từ những trường hợp xử phạt rồi thu hồi như trên, một số chuyên gia khuyến cáo, TCG, BMT, CĐT và NCTQ cần suy xét thận trọng, kỹ càng, yêu cầu làm rõ cụ thể trước khi kết luận nhà thầu gian lận để tránh tình trạng phải thu hồi quyết định xử phạt, làm ảnh hưởng đến uy tín của nhà thầu, cũng như TCG, BMT, CĐT và NCTQ. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần kiểm tra, giám sát chặt hơn để bảo đảm sự minh bạch, công bằng cho các cuộc thầu./.
Nguồn: Trần Nam/baodauthau.vn
