Cơn bão địa từ mạnh dự kiến ập đến Trái đất vào ngày 9.12 có thể gây rủi ro với hàng không, vệ tinh và lưới điện.
Trung tâm Dự báo Thời tiết Không gian (SWPC) thuộc Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) đã phát giám sát bão địa từ mạnh, hiệu lực ngày 9.12, sau khi một đợt phun trào vật chất nhật hoa (CME) được quan sát và dự báo sẽ va chạm với Trái đất.
Cảnh báo bão địa từ ngày 9.12 của NOAA. Ảnh: NOAA
CME là sự phun trào của vật chất và từ trường từ Mặt trời; khi đến Trái đất, chúng có thể gây bão địa từ. Hình ảnh và mô phỏng cho thấy khối vật chất đang tiến thẳng về phía Trái đất và có khả năng tới nơi vào sáng đến trưa ngày 9.12.
Ở mức G3, bão địa từ có thể tác động lên một số hạ tầng công nghệ và sức khỏe con người.
Những mối nguy từ bão địa từ không còn là lý thuyết. Chính phủ Anh đã công bố The National Risk Register - một danh sách các mối nguy hiểm nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến đất nước vào một thời điểm nào đó trong tương lai.
Bên cạnh những rủi ro như sự cố hạt nhân, tấn công khủng bố và bùng phát dịch bệnh, còn có mối đe dọa từ bão địa từ.
Phần lớn kế hoạch ứng phó với bão địa từ dựa trên Sự kiện Carrington 1859 - cơn bão địa từ dữ dội nhất trong lịch sử được ghi nhận.
Hậu quả là các nhân viên điện báo bị điện giật, các cột điện cao thế phát tia lửa điện... Những điều này đã xảy ra từ lâu, nhưng với công nghệ tiên tiến ngày nay, tác động của một sự kiện tương tự sẽ gây ra sự gián đoạn lớn hơn nhiều.
CME khi đến Trái đất có thể gây bão địa từ. Ảnh: NOAA
Vệ tinh có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các cơn bão Mặt trời mạnh có thể khiến khí quyển Trái đất giãn nở ra ngoài không gian, tạo ra lực cản lớn hơn cho các vệ tinh. Điều này có thể khiến chúng chậm lại đủ để một số vệ tinh rời khỏi quỹ đạo và rơi trở lại Trái đất.
Liên lạc vô tuyến có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi hệ thống GPS bị mất hoặc gián đoạn trong nhiều ngày. Nếu không có GPS, khả năng hoạt động an toàn của máy bay sẽ bị ảnh hưởng - đồng nghĩa với việc du lịch hàng không cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.
Vừa mới đây, ngày 30.10.2025, một chiếc máy bay Airbus A320 của hãng hàng không JetBlue Airlines đang bay giữa Cancun (Mexico) và Newark (Mỹ) đột ngột mất độ cao, khiến một số hành khách bị thương.
Điều tra của Airbus phát hiện dữ liệu trong máy tính điều khiển cánh lái bị lỗi do bức xạ Mặt trời, gây lệnh sai cho cánh lái.
Hậu quả là một Chỉ thị An toàn Khẩn cấp (EAD) được ban hành, yêu cầu hơn 6.000 máy bay Airbus cập nhật phần mềm hoặc nâng cấp máy tính trước khi tiếp tục khai thác. EAD cảnh báo trong kịch bản xấu nhất, chuyển động cánh lái ngoài ý muốn có thể vượt quá khả năng chịu lực của máy bay - một tình huống có thể dẫn đến thảm họa.
Lưới điện là mảng rủi ro khác. Vào tháng 3.1989, tỉnh Quebec của Canada đã bị mất điện do bão địa từ khiến hàng triệu người không có điện và không có nhiệt trong 9 tiếng.
Với sức khỏe con người, bão từ có thể gây đau đầu; chóng mặt; mệt mỏi và buồn ngủ; thay đổi tâm trạng; giảm khả năng tập trung; suy nhược và cáu gắt; làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính./.
Nguồn: Ngọc Vân/laodong.vn
