Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với sức ép lớn từ cuộc khủng hoảng năng lượng, điện hạt nhân được lựa chọn trở lại ở một số quốc gia.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi các bên ngừng ngay lập tức mọi hoạt động quân sự gần nhà máy. Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia không được phép sử dụng như một phần của bất kỳ hoạt động quân sự nào. Các bên cần tìm kiếm một thỏa thuận để khôi phục nhà máy như một cơ sở hạ tầng dân sự thuần túy.
Thế giới từng chứng kiến các thảm họa liên quan đến nhà máy điện hạt nhân, bài học gần đây nhất là tại Nhật Bản. Thảm họa tại Nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011 đã gây ra thiệt hại nặng nề và Nhật Bản vẫn chưa thể khắc phục hậu quả này. Điện hạt nhân đã gần như bị loại bỏ hoàn toàn, nhiều vùng đã không còn người dân sinh sống lo ngại phóng xạ, xử lý nước nhiễm phóng xạ trong nhà máy này cũng đang là gánh nặng đối với Nhật Bản.
Một cuộc diễn tập chống thảm họa hạt nhân ở Nhà máy Zaporizhzhia, Ukraine vào hôm 17/8 - Ảnh: Reuters
Sau sự cố nhà tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima, điện hạt nhân gần như không được Nhật Bản sử dụng. Từ đóng góp đến gần 30%, năng lượng hạt nhân đã gần trở về mức 0 trong cơ cấu năng lượng, tuy nhiên vấn đề lo ngại nhất không phải là thiếu hụt nguồn cung năng lượng mà là việc xử lý nước nhiễm phóng xạ từ các nhà máy này.
Ông Matsumoto Junichi - Công ty điện lực TEPCO, Nhật Bản cho biết: "Chúng tôi sẽ giải thích cho người dân và những người liên quan khác về kết quả sàng lọc, cùng với đó chúng tôi cũng tiếp tục áp dụng thiết bị công nghệ và đưa các biện pháp để việc xả nước thải ra biển đảm bảo an toàn".
Tuy nhiên, kế hoạch xả thải của Nhật Bản vấp phải sự phản đối của của nhiều quốc gia láng giềng cũng như mang đến sự lo ngại của người dân địa phương, đặc biệt là những ngư dân, những người sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp.
Nhà máy điện hạt nhân Fukushima ở thị trấn Okuma, tỉnh Fukushima, Nhật Bản, nhìn từ trên cao hôm 17/3. Ảnh: Reuters.
Ông Takahisa Abe - Chủ cửa hàng thủy hải sản tại Fukushima, Nhật Bản: "Nếu nồng độ phóng xạ trong cá mà tăng lên chúng tôi không thể làm gì. Rõ ràng là nếu chúng tôi không bán được cá, việc kinh doanh sẽ gặp trở ngại lớn, chúng tôi có nguy cơ phải đóng cửa cửa hàng".
Ông Hiroharu Haga - Chủ cửa hàng thủy hải sản tại Fukushima, Nhật Bản: "Tôi hơi lo lắng về nghề đánh bắt cá trong 10 năm tới, tôi nghe chính phủ sẽ xả nước từ nhà máy Fukushima ra biển, tôi thực sự lo lắng, vẫn không có gì chắc chắn cho tương lai".
Đến nay, công ty TEPCO, công ty chủ quản của nhà máy điện hạt nhân Fukushima đã phải tích trữ khoảng 1,3 triệu tấn nước nhiễm xạ với chi phí xử lý hàng năm lên tới 100 tỷ Yen, khoảng 880 triệu USD.
Theo thiết kế, công ty TEPCO chỉ tích trữ tối đa được 1,37 triệu tấn nước nhiễm xạ, với tốc độ hiện nay, bể chứa có thể đầy vào cuối năm nay, nếu không xả thải, sẽ không có nơi để chứa nước nhiễm xạ từ nhà máy nữa, và xử lý nước nhiễm xạ là vấn đề cấp bách và khó khăn nhất của Nhật Bản sau sự cố nhà máy điện hạt nhân.
Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với sức ép lớn từ cuộc khủng hoảng năng lượng, điện hạt nhân được lựa chọn trở lại ở một số quốc gia. Ngày hôm qua, truyền thông Nhật Bản đưa tin, chính phủ nước này dự kiến sẽ xây dựng các nhà máy điện hạt nhân thế hệ mới để đảm bảo tự chủ năng lượng. Hiện chưa rõ kế hoạch này sẽ diễn tiến như thế nào nhưng chắc chắn, sau thảm họa Fukushima thì tiêu chí về an toàn khi vận hành các cơ sở điện hạt nhân sẽ là một trong những ưu tiên hàng đầu.
Zaporizhzhia đứng trước nguy cơ trúng tên bay đạn lạc
Là một trong 10 nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới, Zaporizhzhia đang đứng trước nguy cơ trúng tên bay đạn lạc chiến sự Nga – Ukraine.
Giáo sư Boris Zhuiko - Chuyên gia nghiên cứu phóng xạ hạt nhân cho rằng: "Không phải ở cấp độ Chernobyl, mà có thể là một Fukushima khác. Hàng chục nghìn người sống gần nhà máy đã phải sơ tán".
Liên Hợp Quốc kêu gọi các bên ngừng leo thang căng thẳng và mở cuộc thanh sát độc lập tới nhà máy điện hạt nhân.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở miền Nam Ukraine. Ảnh: THX/TTXVN
Người dân lo sợ "thùng thuốc súng" Zaporizhzhia
Không chỉ giới chuyên gia phải đặt ra những giả thiết cho tình huống xấu nhất, những người dân sống gần nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia cũng đứng ngồi không yên. Họ lo sợ điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra với gia đình mình.
Từng là thành phố với khoảng 50 nghìn dân trước xung đột, Enerhodar và Nikopol nằm gần nhà máy điện Zaporizhzhia, giờ còn rất ít cư dân. Chưa từng có mối đe doa an ninh nào nhằm vào nhà máy khiến người dân phải lo sợ như hiện tại.
Anh Alexander Lifirenko - Cư dân TP. Enerhodar, Ukraine nói: "Tất nhiên là chúng tôi lo lắng, không lo làm sao được khi sống ngay cạnh nhà máy hạt nhân này. Chúng tôi như ngồi trên thùng thuốc súng vậy".
Anh Dmytro Shengyr - Cư dân TP. Nikopol, Ukraine: "Thật là đáng sợ. Đêm nào cũng xảy ra pháo kích. Ở Chernobyl có 1 lò phản ứng, nhưng ở đây có 6 lò, nếu xảy ra thảm họa thì sẽ rất khủng khiếp".
Chính quyền hai thành phố Nikopol và Enerhodar đã triển khai những xe di động quan trắc bức xạ khẩn cấp để đo mức độ bức xạ. Nếu nghi ngờ có rò rỉ, các biện pháp khi có tình huống xấu nhất cũng được tính đến.
Ông Alexander Volga - Giám đốc Cơ quan quản lý Dân sự-Quân sự, TP. Enerhodar, Ukraine cho biết: "Nhiều quả đạn pháo rơi ở vị trí gần các kho chứa chất thải hạt nhân và các kho chứa đồng vị hạt nhân, những kho chứa này nằm gần các lò phản ứng"./.
Nguồn: Long Nguyễn-Nguyễn Mai/vtv.vn
