Chấn thương tâm lý ở trẻ em là căn bệnh bị tránh né, chối bỏ, thờ ơ và bị hiểu sai nhiều nhất, chính vì vậy, nó đã gây ra nhiều hậu quả, thậm chí là những hậu quả vô cùng đau lòng. Tuy nhiên, nếu có sự hiểu biết đầy đủ và sự hỗ trợ đúng cách, thì không chỉ giải quyết một vấn nạn cho các bậc làm cha, làm mẹ mà còn là yếu tố quan trọng để mang đến cho xã hội những thế hệ trẻ có tinh thần và thể chất lành mạnh. Một trong những phương tiện hỗ trợ hữu hiệu ấy chính là cuốn sách Bảo vệ trẻ trước chấn thương tâm lý vừa được giới thiệu tại Đường Sách TP.HCM.
Tiến sĩ Lê Nguyên Phương, người có 20 năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý trẻ em tại Hoa Kỳ cũng là người đã giới thiệu, kết nối để việc chuyển ngữ cuốn sách gốc Trauma – Proofing your kid của 2 tác giả Peter A. Levine và Maggie Kline, sang bản tiếng Việt. Cuốn sách đã được dịch qua 20 ngôn ngữ này thú vị ở chỗ, nó không chỉ hữu ích cho giới nghiên cứu và thực hành trị liệu tâm lý, mà những người làm cha, làm mẹ, những người trực tiếp chăm sóc, nuôi dạy trẻ cũng có thể ứng dụng một cách dễ dàng. Bởi theo tiến sĩ Lê Nguyên Phương, với cách nhìn nhận về chấn thương tâm lý ở trẻ em như là “phản ứng tự nhiên thuộc về bản năng sinh tồn, là phản ứng toàn thân bao gồm thể chất, tình cảm, cảm xúc, trí tuệ, kéo dài và gây ra bởi sự đe doạ khả năng sinh tồn và phát triển của cá thể đó” thì ở độ tuổi nào trẻ cũng có thể gặp nguy cơ dẫn đến chấn thương tâm lý. Việc hình thành chấn thương tâm lý từ những nguy cơ phụ thuộc vào biến cố đó có vượt qua mức chịu đựng của trẻ hay không. Chính vì vậy, ở mỗi lứa tuổi, với sự phát triển của hệ thần kinh, khung nhận thức của trẻ khác nhau sẽ dẫn tới khả năng chấn thương tâm lý khác nhau. Ví dụ, trẻ dưới 5 tuổi, khi đi nhổ răng, chịu đau đớn cũng có thể dẫn đến chấn thương tâm lý, trẻ lớn hơn thì những nguy cơ như bị bạo hành thể xác, tinh thần, miệt thị ngoại hình, bạo lực học đường, bắt nạt trực tuyến… cũng sẽ dễ dẫn đến chấn thương tâm lý. Ở đâu cũng có nguy cơ gây chấn thương tâm lý cho trẻ và vì vậy, vấn đề quan trọng nhất để bảo vệ trẻ trước nguy cơ này chính là giúp trẻ hiểu, tự ý thức để bảo vệ mình.
Tham gia chia sẻ trực tuyến trong buổi giới thiệu sách, tác giả Maggie Kline cho biết, các bậc làm cha làm mẹ có thể nhận biết trẻ bị chấn thương tâm lý qua các dấu hiệu cơ thể. Việc cần làm nhất chính là cha mẹ hãy kiên nhẫn với con em mình, giúp trẻ không hoảng sợ với những dấu hiệu này, đồng thời tìm cách giải tỏa nó.
Với mỗi lứa tuổi, trẻ sẽ có những dấu hiệu cơ thể khác nhau. Ví dụ như trẻ nhỏ bắt đầu đi học thì thường bị mất đi các kỹ năng đã có như không ngủ được 1 mình, bị đái dầm, mút ngón tay, quấy, bám ba mẹ; trẻ từ 5-12 tuổi bắt đầu có ý thức về nguy hiểm thì biểu hiện bằng khóc lóc, khó chịu, gây hấn với cha mẹ, bạn bè, nói dối, ăn cắp; trẻ ở tuổi vị thành niên sẽ có biểu hiện đa dạng hơn vì có sự can thiệp của tính cách như lái xe bạt mạng, sử dụng chất gây nghiện, gây hấn,tự hoại, trầm cảm.
Khi đã nhận biết các dấu hiệu này ở trẻ, cha mẹ cần làm gì để giúp chữa lành chấn thương tâm lý cho con. Theo tiến sĩ Lê Nguyên Phương, đây chính là điều thú vị nhất trong cuốn sách. Thông qua 3 trường hợp cụ thể được chữa trị chấn thương tâm lý, các tác giả đã chỉ dẫn từng bước kỹ thuật chữa lành mà cha mẹ hoàn toàn có thể ứng dụng ngay./.
Bài và ảnh: Bích Thủy/kenhcongdong.com
