Bộ GD-ĐT vừa công bố đề thi tham khảo cho kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 sắp tới. Với môn ngữ văn, thí sinh cần lưu ý những điểm sau đây để chủ động ôn tập cho đúng hướng.
So với đề thi tốt nghiệp THPT năm 2020 và 2021, phần đọc hiểu đề thi tham khảo môn ngữ văn lần này không cho một đoạn trích văn xuôi mà là một đoạn thơ (trích Sông Hồng, Lưu Quang Vũ). Đây là sự thay đổi hợp lý. Điều này đòi hỏi học sinh nắm chắc kỹ năng đọc hiểu văn bản thơ, nắm chắc đặc trưng thể loại trữ tình, kể cả việc xác định và nêu tác dụng của phép tu từ, dù đề minh họa không yêu cầu.
Trong đề thi, để đảm bảo sự hài hòa về thể loại và đánh giá toàn diện khả năng cảm thụ của học sinh, thông thường câu đọc hiểu là văn bản thơ thì phần nghị luận văn học là văn xuôi, kịch. Những năm trước do ảnh hưởng dịch, học sinh lớp 12 ở nhiều địa phương học không kỹ chương trình học kỳ 2. Vì vậy câu nghị luận văn học của đề thi chú trọng ở chương trình học kỳ 1 (chủ yếu là thơ). Năm nay tình hình khá hơn, dịch dần dần được kiểm soát, thời gian năm học cũng kéo dài hơn, đề thi tập trung vào phần chương trình học kỳ 2 là lẽ đương nhiên. Trọng tâm của học kỳ 2 là các tác phẩm truyện ngắn, tùy bút, bút ký và kịch. Song học sinh phải nắm được tác phẩm nào, phần nào trong tác phẩm đã giảm tải.
Bộ GD-ĐT đã công bố đề thi tham khảo để học sinh lớp 12 ôn thi tốt nghiệp THPT - ĐÀO NGỌC THẠCH
Với các tác phẩm trong chương trình học kỳ 2 ở lớp 12 và những thể loại nói trên, đề không thể yêu cầu một khía cạnh quá rộng, hoặc xuyên suốt tác phẩm được vì sẽ quá sức với thí sinh và thời gian có hạn (120 phút). Để phù hợp, xu hướng đề những năm gần đây thường yêu cầu giới hạn ở một phần tác phẩm, một đoạn trích, một vài chi tiết… Đề có thể nêu trích dẫn đoạn (như đề minh họa 2022, dạng này phổ biến), nhưng cũng có thể chỉ gọi tên chi tiết/phần nào trong tác phẩm. Cách tốt nhất là học sinh phải nắm thật chắc nội dung tác phẩm để làm bài.
Về cách làm bài, trong chương trình lớp 12 có bài học về kỹ năng phân tích một đoạn trích, văn xuôi, tuy nhiên quá sơ lược. Học sinh nên tham khảo thêm tài liệu về thao tác này. Báo Thanh Niên đã có bài viết chia sẻ về kỹ năng này trên cuốn Cẩm nang tuyển sinh 2022, các em học sinh có thể tìm đọc.
Cách yêu cầu trong câu nghị luận văn học này cũng có sự thay đổi. Nếu ở đề thi năm 2020 (lần 1 và 2) chỉ có 1 vế yêu cầu thì đề thi năm ngoái và đề tham khảo năm nay có thêm yêu cầu nâng cao, (“Phân tích tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ trong đoạn trích trên, từ đó, nhận xét tư tưởng nhân đạo của nhà văn Kim Lân được thể hiện trong đoạn trích”). Vì thế học sinh phải nắm thật chắc giá trị (hiện thực, nhân đạo, nghệ thuật) của tác phẩm mới làm tốt phần này.
Nguồn: Trần Ngọc Tuấn (Trường THPT Tây Thạnh, TP.HCM)/thanhnien.vn
