Thực tiễn đấu thầu cho thấy, một trong những “chốt chặn”, hay rào cản thường được nhà thầu phản ánh là những tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm. Nhiều điểm sửa đổi tại Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đang và sẽ tạo thuận lợi, đơn giản hóa thủ tục, mở rộng cơ hội tham gia cho nhà thầu, trong đó có quy định liên quan đến đánh giá kinh nghiệm, lịch sử không hoàn thành hợp đồng.
Trong thời gian qua, phóng viên Báo Đấu thầu đã thông tin nhiều gói thầu bị kiến nghị về tiêu chí kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự. Dù pháp luật về đấu thầu đã có những quy định, hướng dẫn rõ về cách xây dựng tiêu chuẩn đánh giá liên quan đến kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự, nhưng trong thực hiện vẫn có nhiều gói thầu đưa ra những điều kiện mà nhà thầu cho là hạn chế cạnh tranh. Đó có thể là những điều kiện quá chi tiết, cá biệt về lĩnh vực, hạng mục công việc tương tự; hay đưa ra yêu cầu cao hơn cần thiết so với quy mô, tính chất gói thầu…
Bên cạnh đó, có những trường hợp doanh nghiệp mới có năng lực tốt hay doanh nghiệp có những sản phẩm công nghệ mới, lại khó đáp ứng yêu cầu về hợp đồng tương tự dù đáp ứng yêu cầu kỹ thuật tại hồ sơ mời thầu (HSMT). Trong một hội thảo gần đây, ông Nguyễn Ngọc Thông, Giám đốc Công ty CP Điện Trường Giang cho biết, doanh nghiệp đã sản xuất thành công sản phẩm máy cắt chân không VCB TV1 (24-40.5kV) đạt chứng nhận quốc tế, đã được sử dụng thử nghiệm thành công tại nhiều dự án ở Việt Nam. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp tham gia đấu thầu thường gặp một số rào cản, trong đó có yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự những dự án lớn trước đó…
Chủ đầu tư có thể căn cứ vào quy mô, tính chất của từng gói thầu cụ thể, để quyết định có yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự tại hồ sơ mời thầu hay không. Ảnh: Nhã Chi
Thông tư 79/2025/TT-BTC đã sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng trao quyền cho chủ đầu tư được quyết định lựa chọn áp dụng tiêu chuẩn đánh giá về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự hay không tại HSMT. Ví dụ, theo hướng dẫn về đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) thuộc Chương I. Chỉ dẫn nhà thầu của mẫu HSMT xây lắp ban hành kèm theo Thông tư có nêu: “đối với nội dung đánh giá về hợp đồng tương tự: trường hợp E-HSMT có yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng xây lắp tương tự thì tổ chuyên gia căn cứ vào thông tin nhà thầu kê khai trên webform và tài liệu đính kèm để đánh giá”. Với các lĩnh vực khác, cũng có hướng dẫn tương tự về nội dung đánh giá này.
Theo một số chuyên gia đấu thầu, quy định mới mở hơn về việc xây dựng tiêu chuẩn đánh giá kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự tại HSMT. Chủ đầu tư có thể căn cứ vào quy mô, tính chất của từng gói thầu cụ thể, để quyết định có yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự tại HSMT hay không cho phù hợp. Quy định mới cũng sẽ tạo điều kiện cho nhiều nhà thầu có giải pháp, công nghệ tốt, bỏ qua yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự, để tham dự thầu. Trước sự thay đổi nhanh chóng của thị trường, công nghệ, các giải pháp, biện pháp thi công mới…, điều quan trọng nhất vẫn là năng lực tài chính, giải pháp kỹ thuật của nhà thầu có đáp ứng được yêu cầu hiện tại của HSMT, thực hiện được gói thầu đưa ra hay không.
Quy định tại Thông tư 79/2025/TT-BTC sẽ hạn chế tình trạng hồ sơ mời thầu đưa ra những yêu cầu không phù hợp hoặc quá cao so với quy mô, tính chất gói thầu. Ảnh: Nhã Chi
Bên cạnh đó, tiêu chuẩn đánh giá về lịch sử không hoàn thành hợp đồng do lỗi của nhà thầu cũng được sửa đổi, nhà thầu có 2 hợp đồng không hoàn thành do lỗi của nhà thầu trong khoảng thời gian 3 năm tính đến thời điểm đóng thầu mới bị loại, thay vì 1 hợp đồng trong vòng 5 năm như quy định trước đây. Quy định này, theo một số nhà thầu, sẽ mở rộng và gỡ khó cho nhiều nhà thầu, tăng cạnh tranh trong hoạt động thầu, phù hợp với thực tiễn hơn.
Đối với gói thầu xây lắp, ngoài việc quy định mở hơn đối với tiêu chuẩn đánh giá năng lực kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự, quy trình đánh giá tiêu chuẩn về nhân sự chủ chốt, thiết bị thi công chủ yếu cũng được sửa đổi, bổ sung theo hướng đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian đánh giá HSDT, nâng cao trách nhiệm của nhà thầu đối với cam kết của mình về huy động nhân sự, thiết bị. Nhà thầu cũng sẽ đỡ bị loại ngay từ vòng đánh giá năng lực, kinh nghiệm vì những “rào cản” tại quy định về nhân sự chủ chốt, thiết bị thi công chủ yếu gặp phải ở không ít gói thầu có kiến nghị thời gian qua./.
Nguồn: Minh Thư/baodauthau.vn
