Vào thời điểm này cách đây 1 năm, danh hiệu "chiến thần livestream" là cuộc cạnh tranh sôi nổi của nhiều người nổi tiếng, các KOLs bán hàng qua mạng rầm rộ. Thế nhưng sau nhiều vụ quảng cáo lố, bán hàng kém chất lượng bị xử lý, các chiến thần đã âm thầm biến mất.

Lên cao vút, xuống mất hút

Sáng 16.6, PV Thanh Niên thử vào trang TikTok của KOLs V.H.L, người từng được mệnh danh là "chiến thần review" với doanh số những livestream tự công bố lên đến hàng tỉ đồng. Trái ngược với không khí sôi động trong thời gian trước, trang TikTok của nhân vật này đang ở trạng thái "không phát LIVE gần đây", thể hiện nhiều ngày không thực hiện hoạt động livestream. Trên trang Facebook của KOLs này cũng chỉ còn vài video clip review hời hợt, không còn nhìn thấy độ máu lửa và kêu gọi chốt đơn rầm rộ như trước. Khoảng 1 năm trước, V.H.L làm mưa làm gió trên thị trường bán hàng online với những phiên mega livestream bạc tỉ, những buổi bán hàng sale sập sàn thu hút hàng trăm ngàn lượt xem.

Các chiến thần livestream bán hàng doanh số hàng trăm tỉ đồng đã âm thầm “biến mất” - ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH

 

Một "chiến thần" khác là Q.L Daily và gia đình cũng từng rầm rộ trên mạng xã hội với các phiên mega livestream, công khai doanh thu hàng trăm tỉ đồng. Đầu tháng 6.2024, gia đình này đặt mục tiêu 150 tỉ đồng và đạt doanh thu 80 tỉ sau 40 tiếng. Đến thời điểm hiện tại, gia đình này vẫn tổ chức mega livestream nhưng quy mô và mức độ phô trương đã không còn được duy trì, không có bất cứ clip teaser giới thiệu phiên live trên du thuyền, không công bố mục tiêu doanh thu trăm tỉ đồng, không tổ chức mini game tặng ô tô,... chỉ có một clip giới thiệu ngắn gọn. Sau megalive, không có con số doanh thu nào được nhà này tiết lộ.

Một nhân vật khác khá nổi tiếng trong giới bán hàng online là P.T cũng "lặn mất tăm" từ sau vụ ồn ào kêu gọi từ thiện. Ở thời điểm này năm trước, P.T nổi lên với những buổi livestream bán hàng có doanh số lên đến 58 tỉ đồng trong phiên live kéo dài 36 tiếng, nhưng hiện nay người này vẫn đang im hơi lặng tiếng, chưa thấy lộ diện bán hàng và công bố những con số "khủng". Những nhân vật khác thường xuyên livestream để bán hàng online như N.98, N.Collagen cũng biến mất một cách bất thường.

Không khí ảm đạm cũng lấn sang các nền tảng thương mại điện tử khác. Trong phiên live ngày 16.6, PV ghi nhận những mặt hàng vẫn miệt mài livestream bất kể sự đời gồm bán điện thoại chính hãng, bán giấy vệ sinh…, trong đó mặt hàng mỹ phẩm vẫn đang được người tiêu dùng trên mạng quan tâm khi thu hút nhiều lượt xem livestream cùng lúc, nhưng cũng chỉ ở mức trên dưới 1.000 người xem cùng lúc, chứ không còn bùng nổ với con số "khủng" như trước.

Hết thời chém gió?

Phân tích về hiện tượng "mất tích bí ẩn" của các "chiến thần chốt đơn", "chiến thần review" thời gian gần đây, một chuyên gia nghiên cứu thị trường nhận xét: "Lý do đầu tiên mà các KOLs giảm tần suất hoặc không còn livestream bán hàng nữa chính là sự vào cuộc xử lý mạnh tay để chấn chỉnh thị trường từ phía cơ quan chức năng. Khi việc thu thuế được siết chặt hơn, thay đổi hình thức nộp thuế thì việc thổi phồng quá mức doanh thu bán hàng chính là tự mình làm hại mình. Đã qua rồi cái thời dùng con số doanh thu ảo để câu like câu view, bây giờ doanh thu ảo nhưng nộp thuế là thật, nếu ai đó cố tình đưa con số quá cao thì phải giải trình, phải nộp thuế đầy đủ. 

Bên cạnh đó, nhiều trường hợp KOLs khác như Hằng Du mục, Quang Linh Vlog, Thùy Tiên… dính vào đường dây sản xuất hàng giả, quảng cáo quá lố và bị bắt cũng là bài học cảnh tỉnh cho những người nổi tiếng khác trên mạng xã hội. Khi cơ quan chức năng triển khai chiến dịch truy quét hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, việc bán hàng online đương nhiên bị ảnh hưởng nên họ phải tạm thời "án binh bất động". Những người quảng cáo quá lố về công dụng sản phẩm cũng đang bị soi chiếu, không phải muốn nói gì thì nói. Khi thị trường không còn dễ dãi, người mua không còn nhẹ dạ thì việc bán hàng dỏm nhưng quảng cáo lố bịch, thần kỳ cũng không còn đất sống".

Trong những phiên livestream bán hàng hiện nay, mặt hàng được tự tin quảng cáo nhất chính là... bán sách - ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH

Đặc biệt hơn, luật Quảng cáo (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua ngày 16.6 cũng là chiếc đũa thần khiến tình trạng bán hàng bất chấp trên mạng xã hội phải đi vào khuôn khổ. Cụ thể luật Quảng cáo đã được bổ sung nhiều quy định mới nhằm siết chặt trách nhiệm của người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội khi tham gia quảng cáo. Theo luật mới, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo (gồm người nổi tiếng, chuyên gia, người có tài khoản mạng xã hội có lượng theo dõi lớn) phải xác minh độ tin cậy của người thuê quảng cáo và kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Trường hợp chưa sử dụng hoặc chưa hiểu rõ về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thì không được giới thiệu, quảng cáo về sản phẩm đó. 

Ngoài ra, họ cũng phải thông báo rõ ràng về việc đang thực hiện quảng cáo trước và trong khi phát nội dung. Người chuyển tải sản phẩm quảng cáo có quyền được cung cấp thông tin trung thực, đầy đủ, chính xác về sản phẩm, dịch vụ, tổ chức hoặc cá nhân thuê quảng cáo, kèm theo các tài liệu liên quan đến điều kiện quảng cáo. Đồng thời, họ có trách nhiệm tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và chịu trách nhiệm với thông tin mà mình quảng bá. Các cá nhân, tổ chức thực hiện quảng cáo có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế khi phát sinh doanh thu từ hoạt động này. Khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu, họ phải cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan đến nội dung quảng cáo.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM, nhận xét: "Các quy định bổ sung là rất kịp thời và cần thiết để chấn chỉnh tình trạng bán hàng gian hàng giả, quảng cáo quá lố gây thiệt hại cho người tiêu dùng lâu nay. Theo luật mới, các hoạt động quảng cáo trực tuyến phải tuân thủ các quy định về quảng cáo, an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, quyền lợi người tiêu dùng và trẻ em. Người quảng cáo cũng phải đăng ký thuế, kê khai và nộp thuế với phần thu nhập phát sinh từ dịch vụ này. Tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về quảng cáo sẽ bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định. Nếu gây thiệt hại, người vi phạm có trách nhiệm bồi thường. Trong trường hợp cơ quan hoặc cá nhân có thẩm quyền ra quyết định sai dẫn đến thiệt hại, cũng phải thực hiện bồi thường theo luật định".

KOLS phải có trách nhiệm xã hội

Cuối tuần qua, Công an TP.Hà Nội đã tổ chức buổi tọa đàm, gặp mặt các nghệ sĩ và những người có ảnh hưởng trên không gian mạng (KOLs). Các đại biểu đã nhấn mạnh vai trò, ảnh hưởng và trách nhiệm của KOLs trong xã hội số hiện nay. Qua đó, cũng cho thấy rõ những thách thức đặt ra cho cả người làm nội dung lẫn các cơ quan quản lý trong việc xây dựng môi trường mạng an toàn - tích cực - nhân văn.

Theo lãnh đạo Công an TP.Hà Nội, trong bối cảnh hiện nay, không gian mạng đang trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống xã hội, do vậy KOLs và các chuyên gia an ninh mạng, là những công dân có ảnh hưởng trên mạng xã hội, cần nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác đấu tranh với các thông tin "lệch chuẩn", các vấn đề về an ninh mạng; đồng thời chung tay cùng lực lượng chức năng lan tỏa, chia sẻ những nội dung tích cực và các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước phục vụ xây dựng không gian mạng an toàn, lành mạnh vì một xã hội phát triển văn minh.

Nguồn: Quang Thuần/thanhnien.vn